ფეხების აკეცვით ხტომის ტესტი

მეიერის და კოლეგების თანახმად 2008 წელს ეს ტესტი საგანგებოდ შეიქმნა რათა მდედრი ის ათლეტები შეეფასებინა რომლებიც „მაღალი რისკის“ დახტომის მექანიკას აჩვენებდნენ. მიკელბასტის და კოლეგების 1998 წ მტკიცებულებები გვეუბნება რომ სხვადასხვა სპორტებში მდედრი ათლეტები 4 დან 6 ჯერ უფრო მეტ არა კონტაქტური წინა ჯვარედინი მყესის ტრავმის ინციდენტებს აჩვენებენ ვიდრე მამაკაცი ათლეტები რომლებიც მონაწილეობენ იგივე დახტომის და ტრიალის სპორტებში.

უფრო მეტიც 2019 წელს მაკლაფლინის და კოლეგების თანახმად მუხლის ტრავმები ჩვეულებრივია ამბავია როგორც მამაკაცებში ისევე ქალ მოთამაშეებში სამოყვარულო დონის საკლუბო თამაშებში.რამოდენიმე კვლევის დასკვნების მიხედვით ფეხების აკეცვით ხტომის ტესტი შეგვიძლია სასარგებლო ტესტად ან სკრინინგად მივიჩნიოთ რათა ტრავმის რისკის პოტენციალი შევაფასოთ და მრავალი კლინიკოსი და თერაპევტი ამ ტესტს იყენებს როგორც ტრავმიდან თამაშში დაბურუნების შეფასების პრტოკოლს. ამას დამატებით კვლევებმა ამ ტესტისათვის გვაუწყეს მისი მისაღები დონის ინტრა(შიდა) და ინეტრ(შორის) სანდოობა. სანდოობა ნიშნავს რომ ტესტი მუდმივ შედეგებს დებს/იძლევა სხვადასხვა ჩამტარებლების ხელში და დროთა განმავლობაში(mayer et al 2008, 2011,Herrington et al 2013).

ფეხების აკეცვით ხტომა სხვადასხვა სპორტებში ათლეტების სავარჯიშოდ მათი ქვედა ტანის სიმძლავრის გასაზრდელად გამოიყენება.იგივე ვარჯიში – აკეცვით ხტომა –შეიძლება წვრთნის განმავლობაში ხტომის ტექნიკის გაუმჯობესების შესაფასებლად გამოვიყენოთ. მომდევნო ტესტის ჩატარების პროცედუტრები ფიზ. მომზადების მწვრთნელს და მედიკოსებს საშუალებას მისცემს რომ წვრთნის პერიოდის განმავლობაში ამ ადვილად ჩასატარებელ ტესტში გუამჯებსებას ადვენონ თვალი.

მომზადება

ფეხების აკეცვის ტესტის შეფასებისთვის სტანდარტული პროცედურების მოსაწყობად, გამოიყენეთ კედლზე მონიშვნა , როდესაც მოთამაშე ფეხზე გამართული დგას, მისი თეძოს წვერის წერტილი როდესაც ის თეძოს 90 გრადსუზე ხრის(სურათი 4). ასევე გავავლოთ ტეიპის სანიშნე მიწაზე მოთამაშის ტერფების პოზიციის მოსანიშნავად რაც ფეხების მხრების სიგანის ექვივალენტი უნდა იყოს. აკეცვით ხტომის შეფასებისთვის იდეალური იქნებოდა გადაღება(სმარტფონები ვარგისია და ადვილი გამოსაყენებელი) ორივე ხედიდან წინა და გვერდ ხედებიდან.

. სურათი 5. ტესტის მოწყობა. შენიშვნა მოთამაშე დგას კედელზე მარკერ სანიშნესთან ერთად რომელიც მისი თეძოს ზედა ნაწილს/წვერს აღნიშნავს. ასევე შენიშვნა იატაკაზე ტეიპით მონიშნულია მოთამაშის ფეხის თითების წვერების დონე.

პროცედურა

მოთამაშე სწრაფად და მიმდევრობით ასრულებს 10 აკეცვით ხტომას ამ დროს ერთი და იგივე ადგილიდან/ზე ხტება და ეშვება. ვიდეო ჩანაწერი ტესტის შემდგომ გამოწვლილვით დათავლეირების საშუალებას მოგვცემს ,მაგრამ მწვრთნელმა შეიძლება მეორე ადამიანის დახმარებით არჩიოს აკეცვით ხტომის შეფასება, თუკი მათ ვიდეოს ჩაწერის შესაძლებლობა არ აქვთ.

წინა და გვერდ ხედების ჩეკლისტი(ქვემოთ იხილიე ცხრილი 1) გვაძლევს სულ 10 საგანს რომელსაც უნდა დავაკვირდეთ და შევამომწმოთ 10 აკეცვით ტესტი შესრულების დროს. ტესტის 2 ჩამტარებლის გამოყენებით დროს ერთს შეუძლია ტესტს გვერდიდან დააკვირდეს მაშინ როცა მეორე მოთამაშეს წინა მხრიდან დააკვირდება . თითოეულ მეტრიკაში მოთამაშის ტექნიკა სუბიექტურად ფასდება იმის მიხედვით მას აქვს თუ არა თვალსაჩინო დეფიციტი( ჩეკლისტიდან შემჩნეული ყოველ დეფიციტზე ან ხარვეზზე მოთამაშე თითო ქულას იღებს). რაც უფრო მეტია ქულები მით მეტი დეფიციტი შენიშნება. დფიციტებს აღვნიშნავთ და მერე ვაჯამებთ ან გამოვითვლით საბოლოო შეფასების ქულებს.

ხარვეზიანი ტექნიკის ინდიკატორები უნდა ჩავინიშნოთ და მათზე ყურადღება მომდევნო ვარჯიშებში გავამახვილოთ. მოთამაშის საბაზო შესრულება შეიძლება შევადაროთ განმეორებად შესრულების შეფასებებს ვარჯიშის შუაში და ვარჯიშის დასრულების ბოლოს, იმისთვის რომ ახტომისა და დახტომის ტექნიკის გაუმჯობესებას ვადევნოთ თვალი.

ცხრილი1. შეფასების ჩეკლისტი

იხილეთ ვიდეო მოთამაშის მიერე ტესტის შესრულებაა. ცადეთ და 1 ცხრილი მეშვეობით შეაფასეთ მოთამაშე

აკეცვით ხტომის ტესტისთვის გამოსასწორებელი ვარჯიშები

მაშინ როცა აკეცვით ხტომის ტესტს ჩეკლისტი აქვს რომელიც რაომდენიმე პოტენციურ დეფიციტს შეიძლება დააკვირდეს ჩვენ ყურადღებას მუხლის ვალგუსის ან დახტომისას მუხლის შიგნით შესვლაზე გავამახვილებთ. ეს მუხლის ჯანმრთელობისათვის ძალიან სარისკო პოზციაა.

დუნუდლის ხიდი რეზინით

• მოთამაშე მინიბანდს მუხლებზე მუხლის ოდანვ ზემოთ იკეთბს
• გულაღმა წვება, მუხლებს ხრის და ტერფებს სწორად მიწზე ალაგებს დუნდულებთან ახლოს
• დუნდულებს დაჭიმავს რათა თეძოები მიწიდან ასწიოს ამასობაში მუხლებს გარეთ აწევბა რეზინის წინააღმდეგ
• ერთ წამი ჩერდება ასეთ პოზიციაში და მერე ეშვება მიწაზე
• იმეორებს სასურველ რაოდენობებს

ვარდნა ბუქნით

• გამართული პოზიციიდან მოთამაშე ფეხის წვერებზე რაც შეიძლება მაღლა იწევა და ხელს მაღალა სწევს
• ერთი მარდი მოძრაობით მოთამაშე მკლავებს დაბლა ჩამოსწევს მისი თეძოებისკენ და თვითონ კი მეოთხედ ბუქნის პოზიციაში ჯდება
• შთანთქავს ძალებს და წყნარად ეშვება მიწაზე ,ტერფის შუანაწილზე ,მუხლები ერთ ხაზზე უნდა დარჩეს ფეხის თითებთან მიმართებაში
• ეს გაიმეორეთ 3 სერია 5 გმ თითოში და ყურადღება გავამახვილოთ მოძრაობის ხარისხზე.

ჩამოხტომა დახტომა

• მოთმაშე დაახლოებით მუხლის სიმაღლე ყუთიდან ჩამოაბიჯებს
• დახტება და ძალებს სწრაფად შთანთქავს, მუხლებში ,თეძოში და კოჭებში ოდნავ მოხრილი
• მიწაზე რბილად ხტება ტერფის შუა ნაწილზე და მუხლების ფეხის თითების ხაზში უნდა დარჩეს